حسابداری در اصل یک سیستم است که توسط آن اطلاعات لازم مالی جمع آوری، طبقه بندی شده و در نهایت با تهیه و ارائهی گزارشات مالی و صورت وضعیت حسابها به طرق گوناگون مدیران شرکتها و سازمانها را برای اتخاذ تصمیمات درست در جهت پیشبرد اهداف آن شرکت یا سازمان یاری می کند. سیستم حسابداری مانند هر سیستم دیگری از اجزا به هم پیوسته تشکیل شده، جهت نیل به یک یا چند هدف به فعالیت خود ادامه می دهد، مبدل است یعنی رویدادهای مالی را به صورت ها وگزارش های مالی قابل استفاده برای گروه های مختلف استفاده کننده از اطالعات مالی تبدیل می کند و با تهیه تراز آزمایشی، اطالعات بازخور جهت کنترل سیستم حسابداری ارائه می نماید. یک سیستم حسابداری، به عنوان یک سیستم جزء از سیستم کل موسسه بوده و تمام سیستم ها تحت تاثیر متقابل عوامل محیطی از قبیل عوامل اقتصادی، اجتماعی و ... قرار دارد.
کار حسابدار به طور خلاصه، شامل سه مرحله ثبت، تهیه گزارش و ارایه آن است؛ یک حسابدار معمولا اطلاعات مالی را ثبت و گزارشات مالی را تهیه و به مدیریت شرکت یا مراجع قانونی ارائه می کند. حسابدارن داده های خام را در دفاتر و نرم افزارهای حسابداری ثبت و به آنها نظم می بخشند. محصول نهایی کار یک حسابدار گزارشات و صورت های مالی است که مبنای تصمیم گیری ذینفعان (مدیران، مجامع عمومی سازمان، سرمایه گذاران، دولت و…) می باشد.
سیستم حسابداری شامل روش ها و سوابقی است که به منظور شناسایی، گردآوری، تجزیه و تحلیل، طبقه بندی، ثبت و گزارش معاملات یک واحد اقتصادی و پاسخگویی در قبال دارایی ها و بدهی های آن ایجاد می شود. یک سیستم حسابداری کارا به گونه ای طراحی می شود که:
به یک سیستم حسابداری که در آن رویدادهای مالی به کمک کاغذ و قلم و توسط نیروی انسانی پردازش در سیستم عامل می گردد سیستم حسابداری دستی می گویند.
دراین نوع سیستم ها بخشی از کار به صورت دستی و بخشی دیگر به صورت مکانیزه انجام می شود.
در این سیستم پردازش داده ها (رویداد های مالی) به کمک رایانه در اندازه های مختلف براساس برنامه که به زبان رایانه و مبتنی بر اصول متداول حسابداری از پیش نوشته می شود، با سرعت و دقت بسیار بالایی صورت می گیرد. استفاده از ابزار و وسایل الکترونیک در پردازش داده ها برای سیستم حسابداری موسسات بزرگ که حجم رویدادهای مالی آنها بسیار بالا است، مناسب می باشد.
مهمترین عامل در هر سیستم افرادی هستند که در سیستم کار می کنند. یک سیستم حسابداری در صورتی کارآمد خواهد بود که مجریان آن تخصص، تجربه، مهارت، علاقه مندی، سرعت، دقت و انگیزه لازم را داشته باشند.
پردازش اطلاعات مالی مستلزم وجود مدارکی است که چگونگی وقوع و انجام معاملات و رویداد های مالی را نشان دهد. برخی از فرم ها و دفاتر حسابداری را می توان به صورت آماده از بازار تهیه کرد. البته در سیستم های رایانه ای فرم آماده آن درسیستم موجود بوده و تنها تکمیل فرم های مربوطه کافی است.
روش در معنای عام راه عادی انجام دادن کارهای تکراری است. هر سیستم حسابداری شامل روش های متعددی است که هر یک چگونگی، ترتیب و مراحل انجام دادن عمل یا عملیاتی را متناسب با اجزای سیستم در بر دارد.
در هر سیستم حسابداری اعم از دستی یا کامپیوتری، وسایل و تجهیزاتی به کار گرفته می شود که کار ثبت و پردازش اطالعات مالی را با سرعت و دقت بیشتری انجام می دهد. این تجهیزات به طور کلی در سه دسته ابزار و وسایل ثبت، وسایل بایگانی و وسایل محاسبه طبقه بندی می شوند.
در یک سیستم حسابداری باید امکان جمع آوری اطلاعات مربوط به معاملات و عملیات مالی جهت ثبت در دفاتر وجود داشته باشد. این اطلاعات از روی اسناد و مدارک اولیه مربوط به معاملات و عملیات مالی جمع آوری می گردد. غالب رویدادهای مالی از معاملات بین موسسه با اشخاص دیگر ناشی می شود که اطلاعات مربوط به آن در اسناد و مدارک مثبته نظیر فاکتور خرید و فاکتور فروش منعکس است. برخی دیگر از رویدادهای مالی از عملیات داخلی یک سازمان ناشی و اطلاعات مربوط به آن در اسناد و مدارک داخلی مانند کاربرگ تحویل کالا از انبار و اسناد مربوط به اصلاح حساب ها، درج می شود.
یکی از وسایلی که حسابداران برای آزمون صحت مدارک مالی مورد استفاده قرار می دهند تراز آزمایشی است. تهیه تراز آزمایشی به حسابداران امکان می دهد که از تساوی جمع مانده های بدهکار و جمع مانده های بستانکار دفتر کل، مطمئن شوند. برای آن که بتوان تراز آزمایشی تهیه کرد، باید معاملات و عملیات مالی یک دوره، کلا از دفتر روزنامه به حساب های دفتر کل منتقل شده باشد.
حسابرسی، بررسی گزارش مالی شرکت (بهصورتی که در گزارش سالانه ارائه شده) توسط فردی مستقل از شرکت است. گزارش مالی شامل ترازنامه، صورت درآمد، صورت تغییرات در حقوق صاحبان سهام، صورت گردش نقدی (cash flow statement) و یادداشتهایی شامل خلاصهای از سیاستهای مهم حسابداری و سایر یادداشتهای توضیحی است.
اصول حسابداری مجموعهای از قواعد و اصول کلی است که کلیهی حسابداران بهعنوان الگوی انجام کار، در تمام مراحل حسابداری، از آنها استفاده میکنند. علاوهبر مفروضات محیطی در علم حسابداری، برای ثبت و گزارشگری مالی، به رهنمودها و دستورالعملهای روشنتر و مشخصتری نیاز است که این دستورالعملها را اصول حسابداری مینامند.
به فرض های اولیه ای گفته میشود که بنیان اصول حسابداری، استانداردهای حسابداری و روش های حسابداری را شکل می دهند. این مفروضات عبارتند از:
© کلیه حقوق علمی، مادی و معنوی این وب سایت متعلق به شرکت حساب و کتاب ایرانیان می باشد